Khu du lịch sinh thái Tràng An – nằm trong Quần thể danh thắng Tràng An, tỉnh Ninh Bình – có diện tích 2168 ha, cách thủ đô Hà Nội hơn 90 km về phía nam, thực sự đã trở thành “Nơi mơ đến, chốn mong về” của du khách trong và ngoài nước. Hàm chứa những giá trị nổi bật toàn cầu về kiến tạo địa chất, địa mạo, khảo cổ và thẩm mỹ nên khu du lịch đã được UNECO vinh danh công nhận là Di sản Văn hóa và thiên nhiên Thế giới.
Toàn cảnh khu sinh thái là một vùng núi non hùng vĩ, tráng lệ được tạo bởi các thế núi muôn hình vạn trạng soi bóng xuống những dòng suối nhỏ quanh co, uốn khúc nối liền các hang động, các thung lũng hoang sơ, kỳ bí đẹp đến lạ thường. Đến thăm quan khu du lịch sinh thái Tràng An, du khách sẽ được trải nghiệm từng cung bậc cảm xúc, khám phá cội rễ xa xăm của sự sống nhân loại, tận hưởng vẻ đẹp thuần khiết và tinh tuý cùng bầu không khí thanh như lọc và tự hào với những nét vàng son của lịch sử in đậm trong thế núi, dáng sông ở buổi đầu sơ khai của quá trình dựng nước của ba triều đại Vua sáng:Vua Đinh Tiên Hoàng, Vua Lê Đại Hành và Vua Lý Thái Tổ.
Sự kết hợp của các loại hình du lịch như: Du lịch sinh thái, Tâm linh và Di tích lịch sử tạo nên những tua du lịch phong phú, hấp dẫn. Sự phục vụ nhiệt tình, chu đáo, thân thiện của đội ngũ hướng dẫn viên và người dân địa phương luôn làm hài lòng du khách. Xin kính chúc quý khách có một chuyến du lịch bổ ích và lý thú.
Theo quy hoạch, khu du lịch sinh thái Tràng An có 9 tuyến du lịch đường thuỷ và 2 tuyến du lịch đường bộ. Nhưng hiện nay, mới đưa vào khai thác phục vụ khách đến thăm quan du lịch một tuyến du lịch đường bộ và một tuyến du lịch đường thuỷ .
Tuyến du lịch đường bộ: Với chiều dài 1,6 km, du khách sẽ đi bộ qua 3 quèn vào đền Trần. Tuyến này bắt đầu từ bến Cây Bàng, đây là tuyến du lịch rất thú vị. Du khách sẽ đi bộ, leo núi qua ba đèo liền nhau. Đèo thứ nhất là đèo Cậy (Vì dưới thung có nhiều cây Cậy) có độ cao so với mặt nước khoảng 60m. Đèo thứ hai là đèo Vài (Vì dưới thung có nhiều cây Vài). Và đèo thứ ba là đèo đền Trần. Hiện nay, đường leo núi này đã được xây các bậc đá rộng. Trên đường đến đền Trần đã dựng 7 chiếc lầu bằng gỗ lim hình bát giác làm nơi nghỉ chân cho du khách khi leo núi.
Tuyến du lịch đường thuỷ kết hợp với leo núi:
Theo tuyến này, du khách sẽ được ngồi thuyền được chở bởi những người dân địa phương thân thiện, nồng hậu và hiếu khách đưa qua 12 hang động, 3 điểm tâm linh theo một lộ trình khép kín, với thời gian hơn 3 tiếng đồng hồ. Xuất phát từ bến thuyền trung tâm, đến đền Trần, qua các hang Địa Linh, hang Tối, Hang Sáng, hang Nấu Rượu, du khách lên thuyền và leo gần 500 bậc đá vào dâng hương tại đền Trần, sau đó lại tiếp tục xuống thuyền qua hang Nấu Rượu đến hang Sính, Hang Si, hang Ba Giọt, hang Seo, qua hang Sơn Dương và sau đó lên thăm quan phủ Khống, chùa Báo hiếu, rồi tiếp tục lộ trình đến hang Khống, hang Trần, hang Quy Hậu và trở về điểm xuất phát và kết thúc chuyến đi.
– Đền Trình, nằm dưới chân núi theo thế “Ỷ sơn, diện thủy” đã có cách đây hơn một nghìn năm về trước. Trải qua bao phong sương, mưa nắng, sự biến đổi của lịch sử, của thời gian, hiện nay đền đã được trùng tu và sửa chữa khang trang và to đẹp hơn. Đền được xây dựng theo hình chữ đinh, trong chính cung điện của đền thờ Tứ trụ triều đình nhà Đinh (Bốn công thần khai quốc) là: Ngoại giáp Đinh Điền, Định Quốc công Nguyễn Bặc, Đô hộ phủ sỹ sư Lưu Cơ, và Trịnh Tú. Đây là bốn vị công thần cùng với vua Đinh Tiên Hoàng đã dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất đất nước, lập ra nước Đại Cồ Việt. Phần tiền đường thờ hai vị quan trung thần nhà Đinh tước hiệu là Tả Thanh Trù giám sát Đại tướng quân và Hữu Thanh Trù giám sát Đại tướng quân.
– Hang Địa linh: Với chiều dài gần 300m. Đây là hang có nhũ đá đẹp, hiếm có nơi nào có dáng vẻ lộng lẫy như ở đây, hang cũ gọi là hang Châu Báu, vì khi vào trong lòng hang, du khách sẽ có cảm giác như lạc vào kho châu báu mà ngày nay đã hoá thạch. Do mới được khai thác, nên nhũ đá còn nguyên vẹn, trắng phau, đẹp lung linh như kim cương, vàng, ngọc. Nếu chiếu đèn vào nó giống một lớp thuỷ ngân lóng lánh. Tất cả tạo ra một vẻ đẹp huyền bí, linh thiêng đúng như tên gọi của nó: Địa Linh.
– Hang Tối: Với chiều dài 320m. Cũng có thể với sự quanh co, uốn khúc nên ánh sáng không vào được, mà người dân đã gọi là hang Tối. Chính bởi tên gọi đó càng tăng thêm sự hiếu kỳ muốn tìm hiểu và khám phá vẻ đẹp từ nghìn xưa để lại cho vùng đất này, rất gần gũi và cũng rất xa xăm.
– Thung tối ngoài: Là cảnh “núi bốn xung quanh, nước bốn mùa” với bốn cửa hang ở bốn phía gồm hang Seo, hang Ba Giọt, hang Sáng, hang Tối, tượng trưng như bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông, như bốn phương Đông, Tây, Nam, Bắc, tạo nên cảm giác dường như vẻ đẹp của đất trời được dồn hết về đây.
– Hang Sáng: Tên gọi là hang Sáng, nhưng vào đây du khách vẫn phải dùng đèn vì hang dài 112m, rộng 12m và gấp theo hình thước thợ. Trần hang có nơi cao 12m, xung quanh có nhiều khối nhũ đá đẹp, buông thả từ trên trần hang xuống gắn liền với nhiều tên gọi dân gian. Mỗi hang động, người xưa đặt tên đều mang một ý nghĩa riêng. Từ “Hang Tối” đến “Hang Sáng” chính là khát vọng của con người: Hết mưa là nắng, tối rồi sẽ sáng, qua đông tàn là cảnh xuân sang. Có lẽ phong cảnh cũng thật hài hoà với lòng người, do vậy mà người xưa đặt tên cho hang như muốn gửi gắm một triết lý nhân văn sâu sắc.
– Hang Nấu Rượu: dài khoảng 250m. Tương truyền, trong hang có mạch nước ngầm sâu hơn 10m, nối ra khu vực Cố đô Hoa Lư. Xưa kia các bậc tiền bối đã vào đây lấy nước nấu rượu tiến vua, trong quá trình nghiên cứu khảo cổ học, các nhà khoa học đã phát hiện ra rất nhiều bình gốm, hũ, vại, và các dụng cụ để nấu rượu nên hang này gọi là hang Nấu Rượu.
– Đền Trần: Đền được xây dựng từ thời nhà Đinh, là một trong “Hoa Lư tứ trấn”, với tên gọi là Đền Nội Lâm (trong rừng). Đến thế kỷ thứ XIII, vua Trần Thái Tông cho tu sửa lại nên gọi là đền Trần. Đền là nơi thờ tự Trung Hưng tướng Quý Minh – một trong hai vị tướng trấn ải xứ Sơn Nam và Hoàng Phi quý nương là phu nhân của ông. Ngoài giá trị về kiến trúc đá độc đáo, đặc sắc, Ngôi đền rất linh thiêng, là nơi mà khách thập phương đến cầu an, cầu phúc, cầu tự.
– Hang Sính, Hang Si, hang Ba Giot chính là truyền thuyết về một mối tình đầy bi tráng và lãng mạn của một chàng trai với một cô công nương thuở trước. Trong hang những khối nhũ đá tạo ra muôn hình vạn trạng như con rùa, cây đèn, dàn hoa thiên lý…
– Phủ Khống: Xây dựng theo hình chữ Đinh, nằm sát chân núi, là nơi thờ vị quan trấn ải phía nam Kinh đô Hoa Lư và bảy vị quan tuẫn tiết trung thần nhà Đinh đã khâm liệm và an tang Vua Đinh Tiên Hoàng trong khu vực núi rừng Tràng An. Chữ “Khống” đây chính là bí ẩn về vị trí lăng mộ Vua Đinh Tiên Hoàng cho tới tận ngày nay.
-Hang Khống: Hang có chiều dài 70m, đây chính là kho quân sự, xưởng sản xuất vũ khí trong cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ của Đảng bộ và nhân dân Ninh Binh.